Old Pension Scheme (OPS) : नमस्कार मित्रानो सरकारी कर्मचाऱ्यांचा सर्वाधिक चर्चेत असलेला आणि भावनिक विषय म्हणजे जुनी पेन्शन योजना. 1 जानेवारी 2004 हा दिवस या योजनेच्या इतिहासातील महत्वाचा टप्पा ठरला. कारण या दिवसापासून केंद्र सरकारने जुनी पेन्शन योजना (OPS) रद्द करून नवीन पेन्शन योजना (NPS) लागू केली.
🔹 जुनी पेन्शन योजना म्हणजे काय? Old Pension Scheme
जुनी पेन्शन योजना अंतर्गत कर्मचाऱ्यांना सेवानिवृत्तीनंतर ठराविक रक्कमेची आयुष्यभर हमी पेन्शन मिळत असे. ही पेन्शन कर्मचाऱ्याच्या शेवटच्या पगाराच्या ठराविक टक्केवारीनुसार दिली जात होती. त्यामुळे कर्मचाऱ्यांना निवृत्तीनंतरही आर्थिक स्थैर्य लाभत असे.
🔹 नवीन पेन्शन योजना (NPS) का आली? Old Pension Scheme
2004 पासून लागू झालेल्या नवीन पेन्शन योजनेत पेन्शनची रक्कम शेअर मार्केटच्या कामगिरीवर अवलंबून आहे. म्हणजेच कर्मचाऱ्यांच्या फंडाची गुंतवणूक विविध शेअर्स आणि बाँड्समध्ये केली जाते. यामुळे पेन्शनची रक्कम निश्चित नसते आणि जोखीम वाढते.
या कारणामुळेच अनेक कर्मचारी संघटनांनी सुरुवातीपासूनच NPS योजनेला तीव्र विरोध दर्शवला आहे. कर्मचारी संघटनांचे म्हणणे आहे की, “नवीन पेन्शन योजनेत निवृत्तीनंतर हमी उत्पन्न नाही, त्यामुळे जुनी योजना पुन्हा सुरू केली पाहिजे.”
🔹 युनिफाईड पेन्शन स्कीम (UPS) म्हणजे काय? Old Pension Scheme
- कर्मचारी संघटनांच्या सातत्यपूर्ण मागण्यांच्या पार्श्वभूमीवर केंद्र सरकारने काही महिन्यांपूर्वी युनिफाईड पेन्शन स्कीम (UPS) नावाची नवी योजना जाहीर केली.
- ही योजना म्हणजे जुनी (OPS) आणि नवीन (NPS) या दोन्ही योजनांचा एकत्रित पर्याय आहे.
- या UPS योजनेत NPS प्रमाणे गुंतवणूक ठेवली जाणार असली तरी कर्मचाऱ्यांना किमान हमी पेन्शन मिळण्याची तरतूद केली आहे.
यामुळे कर्मचाऱ्यांना निवृत्तीनंतर निश्चित उत्पन्न मिळेल आणि अर्थव्यवस्थेलाही त्याचा फायदा होईल, असा सरकारचा दावा आहे.
🔹 कर्मचाऱ्यांचा विरोध कायम! Old Pension Scheme
तरीदेखील, अनेक संघटनांनी UPS योजनेवरही नाराजी व्यक्त केली आहे. त्यांचा ठाम आग्रह आहे की, फक्त जुनी पेन्शन योजना (OPS) पुन्हा लागू करावी. अनेक राज्यांमध्ये कर्मचारी आंदोलने सुरू आहेत आणि केंद्राकडे दबाव वाढवला जातोय.
🔹 केंद्र सरकारची भूमिका स्पष्ट!
अशा पार्श्वभूमीवर केंद्र सरकारने आता पुन्हा एकदा आपली भूमिका स्पष्ट केली आहे.
केंद्राने सांगितले आहे की — “जुनी पेन्शन योजना पुन्हा लागू होणार नाही.”
त्याऐवजी नवीन पेन्शन योजना (NPS) आणि युनिफाईड पेन्शन स्कीम (UPS) सुरूच राहतील.
🔹 पुढे काय होणार?
मीडिया रिपोर्टनुसार, केंद्र सरकार आता अधिक पारदर्शक आणि शाश्वत पेन्शन प्रणाली तयार करण्याच्या विचारात आहे. यासाठी NPS आणि UPS या दोन्ही योजनांना एकत्र करून एक सुधारित पेन्शन मॉडेल आणण्याचा विचार सुरू आहे.
या नव्या प्रस्तावात कर्मचाऱ्यांना किमान पेन्शनची हमी मिळेल आणि गुंतवणुकीची प्रक्रिया देखील सुरक्षित ठेवली जाईल.
🟢 निष्कर्ष :
केंद्र सरकारच्या या निर्णयामुळे जुनी पेन्शन योजना कायमची बंद राहणार हे जवळपास स्पष्ट झाले आहे. मात्र कर्मचाऱ्यांच्या हितासाठी नवीन युनिफाईड पेन्शन स्कीम आणि त्यात सुधारणा करण्याच्या दिशेने सरकार पावले उचलत आहे.
जुनी पेन्शन योजना पुन्हा लागू होईल का नाही, हा प्रश्न जरी अद्याप चर्चेत असला तरी सरकारकडून स्पष्ट संकेत मिळाले आहेत — “Old Pension Scheme आता इतिहास झाला आहे.”